Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị 

Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em là một trong những căn bệnh thường gặp ở trẻ em. Đặc biệt tình trạng này thường có tỷ lệ cao ở vùng núi và nông thôn. Nguyên nhân chủ yếu là do chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu dinh dưỡng. Chi tiết hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị thiếu máu, thiếu sắt ở trẻ em như thế nào. Tất cả có chi tiết ngay trong bài viết dưới đây. 

1. Nguyên nhân thiếu sắt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Ở mỗi độ tuổi khác nhau thì trẻ em sẽ cần một lượng máu khác nhau để nuôi dưỡng tế bào trong cơ thể và hình thành tế bào mới. Đối với trẻ em từ 6 tháng đến 6 tuổi cần một lượng huyết sắc tố trên 110g/l. Còn nếu lượng huyết sắc tố thấp hơn thì trẻ đang bị thiếu máu. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này nhưng chủ yếu là 4 nguyên nhân chính sau:

– Trẻ thiếu sắt do thiếu nguồn sắt dự trữ ngay khi ở trong bụng mẹ

Thai nhi nhận chất dinh dưỡng để hoàn thiện và phát triển trong bụng mẹ và cần một số chất dinh dưỡng dự trữ trong đó có sắt. Thai nhi sẽ tích lũy sắt khi còn khá sớm, lượng sắt tích lũy này sẽ dùng để tạo máu cho 3 – 4 tháng sau khi chào đời. Trẻ sinh ra dự trữ thiếu sắt có thể sinh non, sinh đôi hoặc mẹ bị thiếu máu trong quá trình mang thai.

– Do tốc độ phát triển nhanh của trẻ

Trẻ sau sinh có tốc độ phát triển nhanh chóng về thể chất và cân nặng nhất là trẻ sinh non. Vì vậy, lượng sắt bổ sung phải đủ lớn để đáp ứng nhu cầu này. Tuy nhiên, nguồn dinh dưỡng của trẻ chủ yếu từ sữa lại không đáp ứng được nhu cầu này dẫn đến thiếu sắt thiếu máu. 

– Do chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu dưỡng chất

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ lười ăn, biếng ăn hoặc chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu dinh dưỡng. Do đó, cần đảm bảo một chế độ ăn giàu sắt, canxi tốt cho sức khỏe của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

– Nguyên nhân của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mắc bệnh lý

Nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị mắc các bệnh lý. Chẳng hạn như: cúm, bệnh lý về đường tiêu hóa, dị ứng sữa bò,… và một vài bệnh lý khác. Nguyên nhân này gây ra các tình trạng thiếu máu nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

2. Triệu chứng dấu hiệu thiếu sắt ở trẻ thường gặp nhất

Dưới đây là một vài dấu hiệu thiếu máu thiếu sắt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

– Da xanh xao, niêm mạc trẻ nhợt nhạt.

– Các triệu chứng kèm theo tùy từng mức độ nặng của bệnh như: Trẻ mệt mỏi, lười vận động, nhanh mệt khi vận động. Kén ăn, ăn không có cảm giác ngon miệng, chậm tăng cân. Rối loạn tiêu hóa như: tiêu chảy, táo bón, khó tiêu,…Giảm khả năng miễn dịch và dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn.

– Móng tay, móng chân nhợt nhạt, giòn, có khía, dễ gãy. Tim đập nhanh, thở gấp khiến trẻ luôn trong trạng thái căng thẳng, lo lắng.

3. Cách điều trị thiếu sắt ở trẻ em

Thiếu sắt gây ra rất nhiều những hệ luỵ nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của cả mẹ và bé. Trong đó, các cách điều trị thiếu sắt ở trẻ em chủ yếu là bổ sung bù sắt để phục hồi sức khoẻ cho trẻ. Các phương pháp điều trị thiếu sắt cho trẻ người dùng có thể bổ sung như sau:

– Bổ sung sắt bằng đường uống

Cho trẻ sử dụng từ 3 đến 5mg nguyên tố sắt/kg/ ngày thường dùng dạng kết hợp với acid folic. Nên sử dụng khi bụng đói hoặc sử dụng trong bữa ăn nếu gây nên khó chịu trong dạ dày khi uống. Nên sử dụng thường xuyên từ 3 đến 6 tháng để đạt được hiệu quả tốt nhất. Nên bổ sung thêm vitamin C hoặc nước cam để tăng khả năng hấp thụ sắt. Một số tác dụng phụ xảy ra khi uống sắt như: bụng cồn cào khó chịu, buồn nôn, tiêu chảy, táo bón,…

– Điều trị nguyên nhân: Cần chẩn đoán để điều trị dứt điểm nguyên nhân gây ra thiếu sắt để tránh trường hợp tái phát.

– Truyền máu: Đây là phương pháp hạn chế sử dụng, chỉ dùng khi thật sự cần thiết.

4. Cách phòng ngừa thiếu sắt ở trẻ

Cách phòng ngừa thiếu sắt cho trẻ trước tiên cần bổ sung sắt cho mẹ bầu ngay từ trong thai kỳ. Việc bổ sung sắt trong thai kỳ giúp cung cấp đủ sắt cho thai nhi và đầy đủ lượng sắt dự trữ cần thiết trước khi sinh ra. Tiếp đó là bổ sung dự phòng sắt sau khi sinh qua thực đơn giàu sắt hay nhóm thực phẩm giàu sắt. Các cách phòng ngừa sắt cho trẻ, cụ thể gồm: 

– Bổ sung dự phòng sắt cho trẻ sơ sinh 

Cho trẻ bú đầy đủ và bổ sung thêm sắt bằng các sản phẩm chức năng có tác dụng bổ sung sắt. 6 tháng đầu đời hãy cho trẻ bú hoàn toàn bằng sữa mẹ. Sau đó vẫn cho trẻ bú nhưng bổ sung thêm sắt qua ăn dặm. Nếu mẹ không đủ sữa cho bé thì cần sử dụng các sản phẩm bổ sung sắt.

– Xây dựng một chế độ dinh dưỡng bổ sung sắt phong phú

Đừng nên chỉ sử dụng một nguồn thực phẩm bổ sung sắt mà hãy thường xuyên thay đổi các nhóm thực phẩm bổ sung sắt. Những thực phẩm có màu xanh thẫm hoặc đỏ giúp bổ sung sắt một cách tự nhiên. Chẳng hạn như: thịt bò, củ dền, các loại rau có màu xanh thẫm,…

– Bổ sung thêm thực phẩm và rau củ quả giàu vitamin C cùng các thực phẩm giàu sắt

Sử dụng thêm các sản phẩm giàu vitamin C để tăng khả năng hấp thụ sắt ở trẻ. Một số loại thực phẩm giàu vitamin C như: Ổi, dâu tây, kiwi, họ nhà cam quýt,…

Người bị thiếu sắt không nên sử dụng những sản phẩm giàu tanin, gluten. Vì nó sẽ làm giảm khả năng hấp thụ sắt và acid folic ở đường ruột.

– Sử dụng sản phẩm bổ sung sắt uy tín, đảm bảo

Ba mẹ cần lựa chọn các sản phẩm bổ sung sắt uy tín. Đặc biệt là các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và được chuyên gia khuyến cáo nên sử dụng.

Xem thêm: Thiếu máu dinh dưỡng ở trẻ em

Thiếu máu thiếu sắt là một bệnh lý khá phổ biến. Tình trạng bệnh kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Đây là bệnh có thể phòng tránh được nên các mẹ hãy chú ý bổ sung sắt đầy đủ từ lúc mang thai và sau sinh. Điều này nhằm giúp đảm bảo cho thai nhi có được một sức khỏe tốt nhất.